فرش ایرانی فقط هنر بافت نیست، روایت‌گر هویت و فرهنگ ملی است
رئیس شورای علمی دایره المعارف فرش با اشاره به جایگاه هنری و فرهنگی فرش سنتی ایران، از لزوم بازخوانی و مستندسازی دانش بومی فرش برای انتقال به نسل های آینده سخن گفت و شکل‌گیری نهادهای علمی در این حوزه را ضرورتی برای صیانت از این میراث دانست.
دکتر امیرحسین چیت‌سازیان، هنر فرش را فراتر از مهارت بافت یا کالای اقتصادی دانست و بیان کرد: فرش ایرانی هنری است که روح فرهنگی و زیبایی شناختی ملت ما را در خود دارد. نقل است که زمانی که قالی با نقوش سنتی ایرانی در حضور کمال‌الملک، برجسته‌ترین نقاش عصر قاجار، گشوده شد، او به بافنده رو کرد و گفت: این هنر است، نه آنچه از اروپا آمده است.
وی با تأکید بر اینکه فرش دستباف ایرانی همچون دیگر هنرهای سنتی در معرض افول است، افزود: فرش، میراثی عاشقانه است که پیشینیان با جان و دل خلق می‌کردند، اما امروز در میان هجمه هنرهای مدرن، نیاز به احیا و نهادینه سازی دوباره دارد.
چیت سازیان در ادامه با اشاره به تاریخچه آموزش دانشگاهی فرش در ایران اظهار کرد: در سال ۱۳۷۵ دانشگاه کاشان برای نخستین بار در کشور پذیرای دانشجوی رشته فرش شد. اما از همان آغاز دغدغه ما این بود که استاد و دانشجو به منابع و داده‌های علمی معتبر دسترسی نداشتند. از همین رو نخستین سمینار ملی فرش در آموزش عالی در سال ۱۳۷۹ در دانشگاه کاشان برگزار شد تا بستری برای تبادل دانش و تجربه میان پژوهشگران و هنرمندان فراهم شود.
وی ادامه داد: یکی از چالش های جدی، نبود ساختار علمی و اختلاف نظرهای فراوان درباره مسائل بنیادین فرش بود، چرا که بسیاری فرش را صرفاً محصولی بافتی می‌دانستند. از همین جا بود که در سال ۱۳۸۱ به کمک جمعی از علاقه‌مندان و استادان این حوزه، انجمن علمی فرش ایران را بنیان گذاشتیم. استاد نظام افسری، از بزرگان این حوزه که در روسیه برای آموزش هنر فرش مدال طلا گرفته بود، این حرکت را آغاز راهی بزرگ توصیف کرد.
وی همچنین به تأسیس مجله علمی پژوهشی گلجام و ایجاد گروه پژوهشی فرش که امروز به نام پژوهشکده فرش ایران است با حضور استادان سراسر کشور در سال های بعد اشاره کرد و افزود: یکی از خلأهای مهم، نبود مرجع جامع اطلاعاتی بود. پس از رایزنی با بنیاد دانشنامه فارسی، از سال ۱۳۸۸ تدوین دایره‌المعارف فرش ایران را با همکاری شورایی متشکل از استادان برجسته چون زنده‌یاد دکتر آیت‌اللهی آغاز کردیم.
دکتر چیت سازیان دبیر علمی دائره المعارف فرش، درباره این اثر علمی گفت: دایره‌المعارف فرش ایران حاصل ۱۴ سال تلاش بی وقفه است که در قالب ۸۸۰ صفحه دو ستونی شامل بیش از ۳۸۰ مقاله اولیه و ۲۷۰ مقاله تأیید شده تدوین شده است. این اثر در ده محور اصلی از جمله: تاریخ فرش، جغرافیا و سبک شناسی، رنگرزی، فناوری، طرح و نقش، زیبایی شناسی، اقتصاد و بازرگانی، مرمت، مواد اولیه و فرهنگی‌ـ‌اجتماعی تنظیم شده و شامل ۵۰۰ مدخل اولیه و ۱۴۲ مدخل اصلی است.
در پایان، چیت‌سازیان تأکید کرد: فرش ایرانی حامل دل‌نوشته های نسلی است که با عشق می‌بافتند، ما وظیفه داریم این حس و معنا را از مسیر علمی و نهادی به نسل آینده منتقل کنیم.
رونمایی از کتاب«دایره المعارف فرش دستباف»، رونمایی از «فرش نفیس زربافت» و اکران فیلم مستند «نامه‌های بی‌پاسخ» همراه با تقدیر از فعالان و هنرمندان عرصه فرش از دیگر برنامه‌های این رویداد بود.
در این نشست در این مراسم هنرمندان، استادان، دانشجویان و تولید کنندگان، صادر کنندگان و صنوف مختلف فرش وصنایع دستی و بزرگان فرش از قم، تهران، اصفهان و منطقه فرهنگی کاشان و مسئولانی از دانشگاه کاشان، فرهنگ وارشاد اسلامی وانجمن مفاخر فرهنگی، شهرداری و سازمان فرهنگی احتماعی، میراث فرهنگی گردشگری، و صنایع دستی، جهاد کشاورزی از شهرهای تهران، قم ، اصفهان ،کاشان و آران وبیدگل حضور داشتند.
نظر شما :