کارآفرینی به روایت استنفورد

نشست دانش افزایی کارآفرینی به روایت استنفورد با سخنرانی دکتر بهزاد سلطانی رییس دانشگاه کاشان و دکتـر محمدمهدی ابوالحسنی عضو هیات علمی دانشگاه کاشان برگزار شد.
رییس دانشگاه کاشان دراین نشست به موفقیت دانشگاههای پیشرفته در کارآفرینی  اشاره کرد و گفت: دانشگاه‌های موفق به عنوان نهادهایی که سهام‌دار شرکت‌های مختلف هستند، معرفی می‌شوند و درآمد اصلی دانشگاه‌ها از طریق این شرکت‌ها به دست می‌آید و نه از دولت یا خرید، که نشان‌دهنده پایداری این نوع درآمد است.
دکتر سلطانی  به وضوح بر اهمیت ترکیب آموزش و ارتباط با صنعت و ایجاد شبکه‌های کارآفرینی تأکید کرد افزود: این برنامه‌ها می‌توانند به رشد و توسعه دانشجویان کمک کنند.
وی ارزش آفرینی در جامعه  و توسعه فناوری را از ضرورت های دانشگاه کارآفرین عنوان کرد و اظهار داشت: برای رسیدن به این موفقیت، دانشگاه‌ها به نهادسازی پرداخته‌اند. به عنوان مثال، دانشگاه استنفورد شبکه کارآفرینی و برنامه‌های فناورانه‌ای را ایجاد کرده است که شامل طراحی دوره‌های آموزشی مرتبط و دفاتر ثبت فناوری می‌شود. همچنین، نهادهای پشتیبان مانند دفتر صنعت و مرکز مدیریت فناوری نیز به این فرآیند کمک می‌کنند.
وی با بیان اینکه کارآفرینی نیازمند زمان و تلاش است و دانشگاه استنفورد ۳۰ سال در این مسیر بوده تا به نتایج فعلی دست یابد افزود: نباید انتظار داشت که این موفقیت‌ها به سرعت حاصل شوند، اما تجربیات موجود می‌تواند راهنمایی برای دیگران باشد.
دکتر سلطانی به بررسی استانداردهایی برای دانشگاه‌های کارآفرین اشاره کرد و گفت: این استانداردها به منظور پیاده‌سازی در دانشگاه‌ها طراحی شده‌اند تا دو خروجی اصلی، یعنی شرکت‌های فارغ‌التحصیل و شرکت‌های دانشجویی، حاصل شوند.

در این راستا، آموزش دانشگاه باید شامل تغییرات در آموزش کارآفرینی باشد و همچنین روش‌های ارزیابی آموزش و پژوهش باید بر اساس نیازهای جامعه طراحی شوند. این نیازها باید به گونه‌ای باشند که بتوان از آن‌ها بازار ایجاد کرد و به تجاری‌سازی رسید.

وی تاکید کرد: نقش دانشجویان نیز در این فرآیند بسیار مهم است و آن‌ها باید به طور جدی در حوزه کارآفرینی فعالیت کنند. همچنین، مدیریت فرا انسانی و فرهنگ‌سازی در بین اساتید، کارکنان و دانشجویان از دیگر نکات کلیدی مطرح شده است.

دکتر سلطانی به این نکته اشاره کرد که برای ایجاد فرهنگ کارآفرینی در دانشگاه‌ها، باید واقعیت‌ها را پذیرفت و به تدریج به سمت دانشگاه‌های کارآفرین حرکت کرد. این فرآیند ممکن است یک ساله به نتیجه برسد، اما برای پایدار ماندن، نیاز به زمان بیشتری دارد.
وی به بررسی شبکه‌های مجاز و نقش آن‌ها در کارآفرینی دانشگاهی اشاره کرد و افزود: این شبکه‌ها به عنوان واحدهای ابتکاری ایجاد شده‌اند تا به اهداف و برنامه‌های مشخصی کمک کنند و هماهنگی بین برنامه‌ها را تسهیل نمایند. این شبکه‌ها به صورت منظم هر دو ماه یک بار برگزار می‌شوند و به ایجاد یک ولتاژ مرکزی کمک می‌کنند که بخش‌های مختلف کارآفرینی دانشگاه را به هم متصل کند. به طور کلی، این شبکه‌ها به عنوان ستون فقرات کارآفرینی دانشگاه عمل می‌کنند و بستری یکپارچه برای تمامی شبکه‌ها و انجمن‌ها فراهم می‌آورند که با اکوسیستم کارآفرینی مرتبط است.
وی به بررسی مولفه‌های الگوی مفهومی دانشگاه کارآفرین اشاره کرد و گفت: رهبری کارآفرینی، ساختار کارآفرینی دانشگاه، فرهنگ کارآفرینانه ، یادگیری سازمانی، و نقش اساتید و دانشجویان خلاق  و تامین منابع مالی کارآفرینی و بازاریابی و تجاری سازی ایده های کارآفرینی در این زمینه مهم است. همچنین آموزش کارآفرینی به عنوان عوامل کلیدی در تجاری‌سازی ایده‌ها مطرح شده‌اند.

وی با بیان اینکه هدف کلی این است که با ایجاد چند شرکت دانشجویی، از پایان‌نامه‌ها و طرح‌های پژوهشی اساتید استفاده شود، خاطر نشان کرد: به‌طور خاص، در هر سال حدود ۱۰۰۰ پایان‌نامه و رساله دفاع می‌شود که از این تعداد، ۳۱۰ مورد علمی هستند و ۲۰۰ تای آن‌ها به توانمندی‌های کارآفرینی مربوط می‌شود. این توانمندی‌ها به‌طور فرضی اگر ۱۰ درصد از ۱۰۰۰ پایان‌نامه را شامل شوند، می‌تواند منجر به تأسیس یک یا دو شرکت توسط فارغ‌التحصیلان شود.
رئیس دانشگاه کاشان به بررسی وضعیت شرکت‌های دانشگاهی و نقش دانش‌آموختگان و اساتید در ایجاد هسته‌های کارآفرینی اشاره کردو افزود: در سال 1200 دانشجو دانش آموخته می شوند که ار حدود 20 درصد از این دانش آموختگان بتوانند شرکت ایجاد کنند در سال 240 نفر از اینها می توانند 48 شرکت ایجاد کنند.همچنین، ۱۰ درصد توان اساتید و ۲۰ درصد توان دانشجویان نیز در این زمینه مورد اهمیت است.

وی نقش انجمن های علمی در کارآفرینی را مورد تاکید قرار داد و گفت:  اگر هر یک از ۴۲ انجمن علمی دانشجویی فقط دو یا سه هسته کارآفرینی ایجاد کنند، حداقل سه هسته کارآفرینی از دو دانشگاه شکل خواهد گرفت. هدف‌گذاری برای سال آینده ۱۰۰ شرکت دانشگاهی و ۵۰ شرکت دانش‌آموختگان تعیین شده است و تأکید می‌شود که باید در چهار سال آینده به این وضعیت نزدیک شویم.

دکتر سلطانی با بیان اینکه در شرایط فعلی کارآفرینی در دانشگاه نزدیک به صفر است خاطر نشان کرد: در حال حاضر ۱۵ استاد در حال فعالیت هستند که شرکت‌های خوبی دارند، اما تعداد شرکت‌های دانشگاهی چندان زیاد نیست. به همین دلیل، نیاز به استقبال و حمایت از این شرکت‌ها احساس می‌شود.

وی به نمونه‌هایی از دانشگاه‌های موفق مانند دانشگاه شریف، دانشگاه مشهد، دانشگاه امیرکبیر و دانشگاه تهران که در این زمینه پیشرفت‌هایی داشته‌اند اشاره کرد و افزود: این حرکت‌ها به صورت خودجوش و از پایین به بالا بوده و نه از بالا به پایین، که نشان‌دهنده تأثیرگذاری تجربیات اساتید در خارج از کشور است.
دکتر سلطانی با اشاره به به بررسی فرآیند ارتقا شخصیت دانشجویی و نحوه تقسیم سهام در شرکت‌های دانشگاهی ، گفت:  آیین‌نامه‌های مختلفی در کشورهای مختلف وجود دارد. به عنوان مثال، اگر فقط نام دانشگاه در قرارداد ذکر شود، ۲۵ درصد از سهام به دانشگاه تعلق می‌گیرد. همچنین، اگر دانشجو بخواهد به مدت مشخصی (مثلاً یک روز در هفته) در شرکت کار کند، ممکن است ۵ درصد از سهام به او اختصاص یابد.
در این شرکت‌های دانشگاهی، ممکن است مدیران از خارج از دانشگاه انتخاب شوند و افراد مانند استاد و دانشجو به عنوان کارآفرین و مبتکر در نظر گرفته شوند. این موضوع به این معناست که ممکن است این افراد به عنوان مدیران فعالیت نکنند و یک مدیر از بیرون به شرکت معرفی شود.سپس، یک استاد دانشگاه در پاسخ به پیشنهاد ایجاد شرکت، به چالش‌های یافتن ایده‌های جدید اشاره می‌کند و از دانشجویان می‌خواهد که در این زمینه به او کمک کنند.
وی به سامانه نان اشاره کرد که نیازهای صنایع را شناسایی و دسته‌بندی می‌کند و به شرکت‌ها کمک می‌کند تا نیازهای بازار را بهتر درک کنند. به عنوان مثال، شرکت سایپا نیاز به تأمین ۱۰۰ هزار قطعه در سال دارد.
رئیس دانشگاه کاشان  فرهنگ سازی در زمینه کارآفرینی را لازم دانست و افزود: داشتن ایده و بررسی نیاز صنایع در این زمینه مهم است.
وی به بررسی تغییرات و چالش‌های موجود در نظام آموزشی و پژوهشی دانشگاه‌ها اشاره کرد و افزود: آیین‌نامه‌های جدید ارتقاء در زمینه کارآفرینی تعریف شده است  و تغییرات زیادی در آیین‌نامه‌ها به وجود آمده است.
دکتر سلطانی همچنین به پیشنهادات خود برای جایگزینی مقالات با فعالیت‌های کارآفرینی اشاره و تأکید کرد که می‌توان ۵۰ درصد از ماده ۳ را از طریق کارآفرینی تأمین کرد. وی به مشکلات مالی دانشگاه و نیاز به جذب سرمایه اشاره کرد و افزود: می توان با ایجاد شرکت‌های دانشجویی و جذب سرمایه از خیریه‌ها، مشکلات مالی دانشگاه را حل کرد.
وی به تامین درآمدهای اختصاصی برای حل مشکلات و توسعه دانشگاه اشاره کرد و اظهار داشت: ایجاد شعبه‌هایی در عراق برای جذب دانشجویان خارجی و درآمدزایی برای دانشگاه از جمله برنامه های این دانشگاه است.
 رئیس دانشگاه کاشان با تاکید بر اینکه دانشگاه باید به فکر ایجاد فرصت‌های جدید برای دانشجویان باشد، برنامه‌ریزی برای حمایت از شرکت‌های کارآفرینی و جذب سرمایه‌گذاران حایز اهمیت است.
دکتر سلطانی  بر اهمیت تفکر در مورد آینده شرکت‌های ایجاد شده و جذب سرمایه تأکید کرد و به وجود دو صندوق پژوهش و فناوری اشاره کرد و افزود: این شرکت ها می‌تواند در این زمینه مؤثر باشد.

دکتـر محمدمهدی ابوالحسنی (عضو هیات علمی دانشگاه کاشان) نیز به بررسی شبکه‌های مجازی و نقش آن‌ها در کارآفرینی دانشگاهی در استنفورد اشاره کرد و افزود: اس ای ان یک شبکه مشارکتی و هماهنگ کننده است. این شبکه‌ها به عنوان واحدهای ابتکاری ایجاد شده‌اند تا به اهداف و برنامه‌های مشخصی کمک کنند و هماهنگی بین برنامه‌ها را تسهیل نمایند. این شبکه‌ها به صورت منظم هر دو ماه یک بار برگزار می‌شوند و به ایجاد یک ولتاژ مرکزی کمک می‌کنند که بخش‌های مختلف کارآفرینی دانشگاه را به هم متصل کند. به طور کلی، این شبکه‌ها به عنوان ستون فقرات کارآفرینی دانشگاه عمل می‌کنند و بستری یکپارچه برای تمامی شبکه‌ها و انجمن‌ها فراهم می‌آورند که با اکوسیستم کارآفرینی مرتبط است.

در این راستا، مرکزی به نام "اس تی وی پی" برای کارآفرینی در دانشکده مهندسی تأسیس شده است. این مرکز بر این باور است که دانشجویان فنی علاوه بر مهارت‌های مهندسی، نیازمند شناخت مهارت‌های بازار نیز هستند. هدف این مرکز تمرکز بر فناوری‌های پیشرفته است.

وی همچنین به تجربیات خود در آزمایشگاه‌های آلمان اشاره می‌کند و بیان کرد که تجهیزات موجود در این آزمایشگاه‌ها به ارزش ۲ تا ۳ میلیون دلار بوده و تنها ۵ آزمایشگاه مشابه در دنیا وجود دارد. او به این نکته اشاره می‌کند که در استرالیا با چنین امکاناتی روبرو نبوده و درک دقیقی از شرایط و امکانات موجود در این زمینه ندارد.

دکتر ابوالحسنی به بررسی برنامه‌های حمایتی و آموزشی برای دانشجویان علاقه‌مند به حقوق و کارآفرینی در دانشگاه‌ها اشاره و گفت: در این برنامه، دانشجویان موظف به پیروی از یک برنامه مشخص هستند که شامل آموزش و پژوهش می‌شود. هدف این برنامه‌ها، حمایت از پروژه‌های آکادمیک و مقالات علمی است.

در دانشکده بازرگانی، یک انجمن وجود دارد که به دانشجویان مهندسی و پزشکی کمک می‌کند تا چالش‌های خود را شناسایی و برطرف کنند و بتوانند استارتاپ‌های خود را راه‌اندازی کنند. این برنامه‌ها به شناخت بهتر چالش‌ها و نیازهای کارآفرینان و تقویت احتمال موفقیت آن‌ها در راه‌اندازی استارتاپ‌ها کمک می‌کند. همچنین، این دفتر به ثبت تکنولوژی‌های جدید و تجاری‌سازی اختراعات پرداخته و مشاوره‌های لازم را ارائه می‌دهد.

نهادهای پشتیبان مانند دفتر ارتباط با شرکت‌ها و مرکز مدیریت تکنولوژی ایالات متحده، به شناسایی مشکلات و گلوگاه‌های شرکت‌ها پرداخته و راه‌حل‌هایی را از طریق پروژه‌ها و همکاری با اساتید و دانشجویان ارائه می‌دهند. دفتر روابط آسیایی استنفورد نیز به ارتباطات با کشورهای آسیایی می‌پردازد .
آموزش و ایجاد شبکه‌های کارآفرینی مشابه با برنامه‌های دانشگاه استنفورد است. این برنامه‌ها شامل شرکت در کلاب‌ها، کنفرانس‌های کارآفرینی و دوره‌های آموزشی برای دانشجویان است که در طول چهار سال تحصیلی ارائه می‌شود.

وی به بررسی برنامه‌های آموزشی و کارآفرینی در دانشگاه‌ها، به ویژه در آلمان و استنفورد، می‌پردازد. در این راستا، چندین نکته کلیدی مطرح شده است:

1. برنامه‌های آموزشی: دانشگاه‌ها برنامه‌های متنوعی برای دانشجویان طراحی کرده‌اند که شامل دوره‌های کارآفرینی و طراحی کسب و کار می‌شود. این دوره‌ها به دانشجویان پزشکی نیز ارائه می‌شود و انتخابی هستند.

2. کارآموزی: در این دانشگاه‌ها، کارآموزی‌ها به عنوان بخشی از برنامه آموزشی در نظر گرفته شده‌اند. در حالی که در برخی کشورها مانند استرالیا کارآموزی اجباری نیست، در اینجا کارآموزی در پایان دوره کارشناسی الزامی است.

3. ایجاد شبکه‌های ارتباطی: انجمن‌هایی تشکیل شده‌اند که هدف آنها ایجاد شبکه بین دانشجویان، اساتید، سرمایه‌گذاران و کارآفرینان است. این انجمن‌ها شامل اعضای هیئت علمی و دانشجویانی هستند که تجربه کارآفرینی دارند.

4. منابع آموزشی: دانشگاه‌ها منابع آموزشی متنوعی در اختیار دانشجویان قرار می‌دهند که شامل سخنرانی‌ها و کارگاه‌های آموزشی است.

5. برنامه‌های ابتکاری: برنامه‌های ابتکاری شامل میزگردها و سخنرانی‌هایی است که به منظور تبادل نظر بین کارآفرینان و مدرسان برگزار می‌شود.

6. شبکه‌های مجازی: ایجاد شبکه‌های مجازی برای ارتباط بین دانشجویان و کارآفرینان، مانند شبکه‌ای که در هامبورگ راه‌اندازی شده، از دیگر اقدامات مهم است.

7. انجمن‌های تخصصی: در استنفورد، انجمن‌های مختلفی وجود دارد که به فعالیت‌های کارآفرینی و سرمایه‌گذاری اختصاص دارند، از جمله انجمن زنان در مدیریت و جامعه کارآفرینان آسیا.