<FONT size=2>استادیار دانشگاه کاشان: ماندگاری آثار تقلیدی کمتر از آثار هنری است</FONT>

۲۲ اسفند ۱۳۸۹ | ۱۶:۳۹ کد : ۱۳۰۲ اخبار دانشگاه
تعداد بازدید:۲۴۵۶
<P class=MsoNormal dir=rtl style="MARGIN: 0cm 0cm 10pt; LINE-HEIGHT: 150%; TEXT-ALIGN: justify"><SPAN lang=FA style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'">چهاردهمین مجموعه</SPAN><SPAN dir=ltr></SPAN><SPAN lang=FA dir=ltr style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'"><SPAN dir=ltr></SPAN> </SPAN><SPAN lang=FA style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'">درس‌گفتارهایی درباره‌ نظامی با موضوع بررسی «نظیره‌سازی از خمسه نظامی» و</SPAN><SPAN dir=ltr></SPAN><SPAN lang=FA dir=ltr style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'"><SPAN dir=ltr></SPAN> </SPAN><SPAN lang=FA style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'">بسخنرانی دکتر حسین قربان‌پور آرانی، استادیار دانشگاه کاشان در مرکز فرهنگی شهر</SPAN><SPAN dir=ltr></SPAN><SPAN lang=FA dir=ltr style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'"><SPAN dir=ltr></SPAN> </SPAN><SPAN lang=FA style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'">کتاب برگزار شد</SPAN><SPAN dir=ltr></SPAN><SPAN dir=ltr style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'"><SPAN dir=ltr></SPAN>. <?xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" /><o:p></o:p></SPAN></P> <P class=MsoNormal dir=rtl style="MARGIN: 0cm 0cm 10pt; LINE-HEIGHT: 150%; TEXT-ALIGN: justify"><SPAN lang=FA style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'">در این درس‌گفتار حسین قربان‌پور آرانی به مفهوم تقلید و</SPAN><SPAN dir=ltr></SPAN><SPAN lang=FA dir=ltr style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'"><SPAN dir=ltr></SPAN> </SPAN><SPAN lang=FA style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'">محاکات و تخیل، تقلید از دیدگاه نقد مدرن، رابطه‌ تقلید و تصویر، رابطه‌ تقلید و</SPAN><SPAN dir=ltr></SPAN><SPAN lang=FA dir=ltr style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'"><SPAN dir=ltr></SPAN> </SPAN><SPAN lang=FA style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'">زبان، زمینه‌های تقلید، تقلیدسرایی به شیوه‌ نظامی، شیوه‌‌ کار نظامی و مقلدان او و</SPAN><SPAN dir=ltr></SPAN><SPAN lang=FA dir=ltr style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'"><SPAN dir=ltr></SPAN> </SPAN><SPAN lang=FA style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'">سیر تحول آثار تقلیدی از قرن هفتم تا قرن چهاردهم پرداخته</SPAN><SPAN dir=ltr></SPAN><SPAN lang=FA dir=ltr style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'"><SPAN dir=ltr></SPAN> </SPAN><SPAN lang=FA style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'">می‌شود</SPAN><SPAN dir=ltr></SPAN><SPAN dir=ltr style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'"><SPAN dir=ltr></SPAN>. </SPAN></P> <P class=MsoNormal dir=rtl style="MARGIN: 0cm 0cm 10pt; LINE-HEIGHT: 150%; TEXT-ALIGN: justify" align=center><SPAN dir=ltr style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'"><o:p><IMG style="WIDTH: 311px; HEIGHT: 199px" height=196 alt="دانشگاه کاشان" hspace=0 src="http://www.kashanu.ac.ir/images/uploaded/7215ghorbani.gif" width=295 align=baseline border=0></o:p></SPAN></P> <P class=MsoNormal dir=rtl style="MARGIN: 0cm 0cm 10pt; LINE-HEIGHT: 150%; TEXT-ALIGN: justify"><SPAN lang=FA style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'">قربان‌پور در ادامه سخنانش گفت: بخش بزرگی از آثار ادبی هر ملتی را</SPAN><SPAN dir=ltr></SPAN><SPAN lang=FA dir=ltr style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'"><SPAN dir=ltr></SPAN> </SPAN><SPAN lang=FA style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'">آثار تقلیدی تشکیل می‌دهد. «کروچه» در کتاب «کلیات زیبایی‌شناسی» می‌گوید: «هر اثر</SPAN><SPAN dir=ltr></SPAN><SPAN lang=FA dir=ltr style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'"><SPAN dir=ltr></SPAN> </SPAN><SPAN lang=FA style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'">ادبی، یک سلسله مقلد برانگیخته است که کار آنها تقلید اغراق‌آمیز و بی روح آثار</SPAN><SPAN dir=ltr></SPAN><SPAN lang=FA dir=ltr style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'"><SPAN dir=ltr></SPAN> </SPAN><SPAN lang=FA style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'">ادبی است». از سویی دیگر، آنجایی که تقلید از حد طبیعی فراتر رفته، نشانه‌ای از</SPAN><SPAN dir=ltr></SPAN><SPAN lang=FA dir=ltr style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'"><SPAN dir=ltr></SPAN> </SPAN><SPAN lang=FA style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'">انحطاط فکری جامعه بوده است</SPAN><SPAN dir=ltr></SPAN><SPAN dir=ltr style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'"><SPAN dir=ltr></SPAN>. <o:p></o:p></SPAN></P> <P class=MsoNormal dir=rtl style="MARGIN: 0cm 0cm 10pt; LINE-HEIGHT: 150%; TEXT-ALIGN: justify"><SPAN lang=FA style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'">وی افزود: این که از قرن هشتم به بعد، اوج</SPAN><SPAN dir=ltr></SPAN><SPAN lang=FA dir=ltr style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'"><SPAN dir=ltr></SPAN> </SPAN><SPAN lang=FA style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'">تقلیدها و نظیره‌سازی‌ها از آثار نظامی صورت می‌گیرد، دلیل روشنی بر رکود عقلانیت و</SPAN><SPAN dir=ltr></SPAN><SPAN lang=FA dir=ltr style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'"><SPAN dir=ltr></SPAN> </SPAN><SPAN lang=FA style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'">فلسفه در ایران است. به همین دلیل است که ماندگاری آثار تقلیدی، کمتر از آثار هنری</SPAN><SPAN dir=ltr></SPAN><SPAN lang=FA dir=ltr style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'"><SPAN dir=ltr></SPAN> </SPAN><SPAN lang=FA style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'">است. در متون بلاغی ما نیز آثار تقلیدی زیر مجموعه سرقت‌های ادبی دانسته</SPAN><SPAN dir=ltr></SPAN><SPAN lang=FA dir=ltr style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'"><SPAN dir=ltr></SPAN> </SPAN><SPAN lang=FA style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'">شده‌اند</SPAN><SPAN dir=ltr></SPAN><SPAN dir=ltr style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'"><SPAN dir=ltr></SPAN>. <o:p></o:p></SPAN></P> <P class=MsoNormal dir=rtl style="MARGIN: 0cm 0cm 10pt; LINE-HEIGHT: 150%; TEXT-ALIGN: justify"><SPAN lang=FA style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'">این نکته را باید در نظر داشت که مضامین مشترک ادبی، به معنای</SPAN><SPAN dir=ltr></SPAN><SPAN lang=FA dir=ltr style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'"><SPAN dir=ltr></SPAN> </SPAN><SPAN lang=FA style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'">تقلید نیست. چون ادبیات ملت‌ها، حاصل تجربیات مشترک انسان‌هاست. اگر تقلید به مساله</SPAN><SPAN dir=ltr></SPAN><SPAN lang=FA dir=ltr style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'"><SPAN dir=ltr></SPAN> </SPAN><SPAN lang=FA style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'">نفوذ و تاثیر محدود بشود و اثر پدید آمده، پیرنگ و سبک شخصی داشته باشد، جزء آثار</SPAN><SPAN dir=ltr></SPAN><SPAN lang=FA dir=ltr style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'"><SPAN dir=ltr></SPAN> </SPAN><SPAN lang=FA style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'">تقلیدی به‌حساب نمی‌آید</SPAN><SPAN dir=ltr></SPAN><SPAN dir=ltr style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'"><SPAN dir=ltr></SPAN>. <o:p></o:p></SPAN></P> <P class=MsoNormal dir=rtl style="MARGIN: 0cm 0cm 10pt; LINE-HEIGHT: 150%; TEXT-ALIGN: justify"><SPAN lang=FA style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'">برای مثال «اسکندرنامه» نظامی که مضمون آن برگرفته</SPAN><SPAN dir=ltr></SPAN><SPAN lang=FA dir=ltr style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'"><SPAN dir=ltr></SPAN> </SPAN><SPAN lang=FA style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'">از شاهنامه است، چون دارای توازن و تناسب است، کاری تقلیدی دانسته نمی‌شود. ارسطو</SPAN><SPAN dir=ltr></SPAN><SPAN lang=FA dir=ltr style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'"><SPAN dir=ltr></SPAN> </SPAN><SPAN lang=FA style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'">نیز معتقد بود که هر چند کار شاعر تقلید است، اما او دست به تقلید صرف نمی‌زند و از</SPAN><SPAN dir=ltr></SPAN><SPAN lang=FA dir=ltr style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'"><SPAN dir=ltr></SPAN> </SPAN><SPAN lang=FA style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'">ذهن خود برای بازسازی طبیعت کمک می‌گیرد. در نقد مدرن نیز آنچه اهمیت دارد، تقلید</SPAN><SPAN dir=ltr></SPAN><SPAN lang=FA dir=ltr style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'"><SPAN dir=ltr></SPAN> </SPAN><SPAN lang=FA style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'">نیست، شیوه بیان هنری است</SPAN><SPAN dir=ltr></SPAN><SPAN dir=ltr style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'"><SPAN dir=ltr></SPAN>. <o:p></o:p></SPAN></P> <P class=MsoNormal dir=rtl style="MARGIN: 0cm 0cm 10pt; LINE-HEIGHT: 150%; TEXT-ALIGN: justify"><SPAN lang=FA style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'">این را نیز باید توجه کرد که رابطه تقلید و</SPAN><SPAN dir=ltr></SPAN><SPAN lang=FA dir=ltr style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'"><SPAN dir=ltr></SPAN> </SPAN><SPAN lang=FA style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'">زبان، ارتباطی متقابل است. به همین دلیل شاعر و نویسنده‌ای که تجربه اصیل دارد،</SPAN><SPAN dir=ltr></SPAN><SPAN lang=FA dir=ltr style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'"><SPAN dir=ltr></SPAN> </SPAN><SPAN lang=FA style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'">زبان او پویا خواهد بود. اما شاعر مقلد، دارای زبانی ایستا و مُرده است. آفرینش و</SPAN><SPAN dir=ltr></SPAN><SPAN lang=FA dir=ltr style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'"><SPAN dir=ltr></SPAN> </SPAN><SPAN lang=FA style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'">خلاقیت هنری، باعث پویایی زبان می‌شود و آثار تقلیدی به ایستایی زبان</SPAN><SPAN dir=ltr></SPAN><SPAN lang=FA dir=ltr style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'"><SPAN dir=ltr></SPAN> </SPAN><SPAN lang=FA style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'">می‌انجامد</SPAN><SPAN dir=ltr></SPAN><SPAN dir=ltr style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'"><SPAN dir=ltr></SPAN>. <o:p></o:p></SPAN></P> <P class=MsoNormal dir=rtl style="MARGIN: 0cm 0cm 10pt; LINE-HEIGHT: 150%; TEXT-ALIGN: justify"><SPAN lang=FA style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'">این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: بین انحطاط زبانی و انحطاط</SPAN><SPAN dir=ltr></SPAN><SPAN lang=FA dir=ltr style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'"><SPAN dir=ltr></SPAN> </SPAN><SPAN lang=FA style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'">فکری هم رابطه‌ای برقرار است. هرگاه جامعه از جهت فکری سالم باشد، زبان او هم از</SPAN><SPAN dir=ltr></SPAN><SPAN lang=FA dir=ltr style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'"><SPAN dir=ltr></SPAN> </SPAN><SPAN lang=FA style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'">سلامت برخوردار است. نظامی در دوره‌ای می‌زیست که هنوز در ایران انحطاط فکری و شکست</SPAN><SPAN dir=ltr></SPAN><SPAN lang=FA dir=ltr style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'"><SPAN dir=ltr></SPAN> </SPAN><SPAN lang=FA style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'">فلسفه آغاز نشده بود و یا اگر هم چنین چیزی وجود داشت، به کمال نرسیده بود. از این</SPAN><SPAN dir=ltr></SPAN><SPAN lang=FA dir=ltr style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'"><SPAN dir=ltr></SPAN> </SPAN><SPAN lang=FA style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'">رو، زبان نظامی باشکوه و زیباست</SPAN><SPAN dir=ltr></SPAN><SPAN dir=ltr style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'"><SPAN dir=ltr></SPAN>. <o:p></o:p></SPAN></P> <P class=MsoNormal dir=rtl style="MARGIN: 0cm 0cm 10pt; LINE-HEIGHT: 150%; TEXT-ALIGN: justify"><STRONG><SPAN lang=FA style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'">زمینه‌های تقلید در ادبیات فارسی</SPAN></STRONG><STRONG><SPAN dir=ltr style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'"><o:p></o:p></SPAN></STRONG></P> <P class=MsoNormal dir=rtl style="MARGIN: 0cm 0cm 10pt; LINE-HEIGHT: 150%; TEXT-ALIGN: justify"><STRONG><SPAN dir=ltr style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'"><SPAN style="mso-spacerun: yes"> </SPAN></SPAN></STRONG><SPAN lang=FA style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'">وی افزود: زمینه‌ها و پیدایش آثار تقلیدی را از دو وجه می‌توان بررسی</SPAN><SPAN dir=ltr></SPAN><SPAN lang=FA dir=ltr style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'"><SPAN dir=ltr></SPAN> </SPAN><SPAN lang=FA style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'">کرد، زمینه‌های فردی و زمینه‌های اجتماعی. در زمینه تقلیدسرایی از آثار نظامی، این</SPAN><SPAN dir=ltr></SPAN><SPAN lang=FA dir=ltr style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'"><SPAN dir=ltr></SPAN> </SPAN><SPAN lang=FA style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'">موارد در خور یادآوری است، میل به آسانی در بسیاری از مقلدان، ارزنده بودن آثار</SPAN><SPAN dir=ltr></SPAN><SPAN lang=FA dir=ltr style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'"><SPAN dir=ltr></SPAN> </SPAN><SPAN lang=FA style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'">هنری، گسترش نفوذ و مقام برخی از شاعران، مفاخره و عجز در آفرینش ادبی، ضعف نقد و</SPAN><SPAN dir=ltr></SPAN><SPAN lang=FA dir=ltr style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'"><SPAN dir=ltr></SPAN> </SPAN><SPAN lang=FA style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'">نقادی در گذشته ادبی ایران و نیز لزوم برانگیختن جامعه با تقلید از آثاری که چنین</SPAN><SPAN dir=ltr></SPAN><SPAN lang=FA dir=ltr style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'"><SPAN dir=ltr></SPAN> </SPAN><SPAN lang=FA style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'">کارکردی داشته‌اند</SPAN><SPAN dir=ltr></SPAN><SPAN dir=ltr style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'"><SPAN dir=ltr></SPAN>. <BR></SPAN><SPAN lang=FA style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'">قربان‌پور یادآور شد: یکی از زمینه‌های فردی تقلید، به</SPAN><SPAN dir=ltr></SPAN><SPAN lang=FA dir=ltr style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'"><SPAN dir=ltr></SPAN> </SPAN><SPAN lang=FA style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'">کشش آدمی به تقلید و دوری از ابداع بازمی‌گردد. به همین دلیل تعداد آثار تقلیدی</SPAN><SPAN dir=ltr></SPAN><SPAN lang=FA dir=ltr style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'"><SPAN dir=ltr></SPAN> </SPAN><SPAN lang=FA style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'">بیشتر از آثار ابداعی است. هر چند تقلید برای انسان امری فطری و طبیعی است اما</SPAN><SPAN dir=ltr></SPAN><SPAN lang=FA dir=ltr style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'"><SPAN dir=ltr></SPAN> </SPAN><SPAN lang=FA style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'">تقلید صرف، شیوه ناتوانان و روش کسانی است که از ابداع و ابتکار عاجزند</SPAN><SPAN dir=ltr></SPAN><SPAN dir=ltr style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'"><SPAN dir=ltr></SPAN>. <o:p></o:p></SPAN></P> <P class=MsoNormal dir=rtl style="MARGIN: 0cm 0cm 10pt; LINE-HEIGHT: 150%; TEXT-ALIGN: justify"><SPAN lang=FA style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'">از</SPAN><SPAN dir=ltr></SPAN><SPAN lang=FA dir=ltr style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'"><SPAN dir=ltr></SPAN> </SPAN><SPAN lang=FA style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'">سویی دیگر، آنچه زمینه تقلید از آثار نظامی را گسترش داده است، ارزنده بودن و جاذبه</SPAN><SPAN dir=ltr></SPAN><SPAN lang=FA dir=ltr style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'"><SPAN dir=ltr></SPAN> </SPAN><SPAN lang=FA style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'">آثار اوست. نظامی چنان کاخ بلند و استواری را پایه گذاشته است که باعث تقلید دیگران</SPAN><SPAN dir=ltr></SPAN><SPAN lang=FA dir=ltr style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'"><SPAN dir=ltr></SPAN> </SPAN><SPAN lang=FA style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'">شده است. چون شاهکارهای ادبی، انگیزه‌های متفاوتی به افراد می‌دهند تا دست به کار</SPAN><SPAN dir=ltr></SPAN><SPAN lang=FA dir=ltr style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'"><SPAN dir=ltr></SPAN> </SPAN><SPAN lang=FA style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'">تقلید بزنند. بگذریم از این که تقلید از نظامی مُد زمانه هم بوده است</SPAN><SPAN dir=ltr></SPAN><SPAN dir=ltr style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'"><SPAN dir=ltr></SPAN>. <o:p></o:p></SPAN></P> <P class=MsoNormal dir=rtl style="MARGIN: 0cm 0cm 10pt; LINE-HEIGHT: 150%; TEXT-ALIGN: justify"><SPAN lang=FA style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'">وی</SPAN><SPAN dir=ltr></SPAN><SPAN lang=FA dir=ltr style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'"><SPAN dir=ltr></SPAN> </SPAN><SPAN lang=FA style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'">افزود: شهرت و قبول عام و عظمت جایگاه نظامی هم در تقلید از آثار او مؤثر بوده است</SPAN><SPAN dir=ltr></SPAN><SPAN dir=ltr style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'"><SPAN dir=ltr></SPAN>. </SPAN><SPAN lang=FA style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'">مفاخره و معارضه جویی نیز یک دلیل دیگر آن است. بسیاری از شاعران در کار تقلید با</SPAN><SPAN dir=ltr></SPAN><SPAN lang=FA dir=ltr style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'"><SPAN dir=ltr></SPAN> </SPAN><SPAN lang=FA style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'">هم مسابقه و رقابت داشته‌اند. در دوره تیموری، صفوی و قاجار این نوع رقابت، رو به</SPAN><SPAN dir=ltr></SPAN><SPAN lang=FA dir=ltr style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'"><SPAN dir=ltr></SPAN> </SPAN><SPAN lang=FA style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'">گسترش بوده است. دوره بازگشت ادبی نیز موجی از تقلید پدید آورده است</SPAN><SPAN dir=ltr></SPAN><SPAN dir=ltr style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'"><SPAN dir=ltr></SPAN>. <o:p></o:p></SPAN></P> <P class=MsoNormal dir=rtl style="MARGIN: 0cm 0cm 10pt; LINE-HEIGHT: 150%; TEXT-ALIGN: justify"><SPAN lang=FA style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'">استاد</SPAN><SPAN dir=ltr></SPAN><SPAN lang=FA dir=ltr style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'"><SPAN dir=ltr></SPAN> </SPAN><SPAN lang=FA style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'">دانشگاه کاشان یادآور شد: در شعر سبک هندی هم با آن که تازگی‌هایی دیده می‌شود، ولی</SPAN><SPAN dir=ltr></SPAN><SPAN lang=FA dir=ltr style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'"><SPAN dir=ltr></SPAN> </SPAN><SPAN lang=FA style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'">باز در منظومه‌سرایی تقلید ادامه می‌یابد. اما اوج تقلید از نظامی، متعلق به دوره</SPAN><SPAN dir=ltr></SPAN><SPAN lang=FA dir=ltr style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'"><SPAN dir=ltr></SPAN> </SPAN><SPAN lang=FA style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'">صفویه است. این را نیز باید در نظر گرفت که رویدادهای سیاسی، اجتماعی و فرهنگی از</SPAN><SPAN dir=ltr></SPAN><SPAN lang=FA dir=ltr style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'"><SPAN dir=ltr></SPAN> </SPAN><SPAN lang=FA style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'">دیگر زمینه‌های پدید آمدن آثار تقلیدی بوده‌اند</SPAN><SPAN dir=ltr></SPAN><SPAN dir=ltr style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'"><SPAN dir=ltr></SPAN>. <BR><BR></SPAN><SPAN lang=FA style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'">وی افزود: با آن که تمام</SPAN><SPAN dir=ltr></SPAN><SPAN lang=FA dir=ltr style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'"><SPAN dir=ltr></SPAN> </SPAN><SPAN lang=FA style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'">آنهایی که پس از نظامی دست به داستان‌سرایی زده‌اند، از شیوه او تقلید کرده‌اند اما</SPAN><SPAN dir=ltr></SPAN><SPAN lang=FA dir=ltr style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'"><SPAN dir=ltr></SPAN> </SPAN><SPAN lang=FA style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'">کسانی هم بوده‌اند که کوشیدهظ اند تا تغییراتی در داستان‌های او بدهند؛ مثل منظومه</SPAN><SPAN dir=ltr></SPAN><SPAN dir=ltr style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'"><SPAN dir=ltr></SPAN> «</SPAN><SPAN lang=FA style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'">گل و نوروز» خواجوی کرمانی یا «مهر و وفا»ها و «یوسف و زلیخا»هایی که سروده شده و</SPAN><SPAN dir=ltr></SPAN><SPAN lang=FA dir=ltr style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'"><SPAN dir=ltr></SPAN> </SPAN><SPAN lang=FA style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'">کوششی برای یافتن راهی تازه در منظومه‌سرایی بوده است. فیضی دکنی هم طرحی تازه برای</SPAN><SPAN dir=ltr></SPAN><SPAN lang=FA dir=ltr style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'"><SPAN dir=ltr></SPAN> </SPAN><SPAN lang=FA style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'">سرودن خمسه داشت و ترجمه منظومی از «مهابهارات» و «رامایانا» عرضه کرد. حکیم رکنای</SPAN><SPAN dir=ltr></SPAN><SPAN lang=FA dir=ltr style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'"><SPAN dir=ltr></SPAN> </SPAN><SPAN lang=FA style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'">مسیح نیز منظومه «رام و سینا» را سرود. اینها نمونه‌هایی از تغییرات در</SPAN><SPAN dir=ltr></SPAN><SPAN lang=FA dir=ltr style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'"><SPAN dir=ltr></SPAN> </SPAN><SPAN lang=FA style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'">داستان‌سرایی فارسی، پس از نظامی، است</SPAN><SPAN dir=ltr></SPAN><SPAN dir=ltr style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'"><SPAN dir=ltr></SPAN>.<o:p></o:p></SPAN></P>

چهاردهمین مجموعه درس‌گفتارهایی درباره‌ نظامی با موضوع بررسی «نظیره‌سازی از خمسه نظامی» و بسخنرانی دکتر حسین قربان‌پور آرانی، استادیار دانشگاه کاشان در مرکز فرهنگی شهر کتاب برگزار شد. <?xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />

در این درس‌گفتار حسین قربان‌پور آرانی به مفهوم تقلید و محاکات و تخیل، تقلید از دیدگاه نقد مدرن، رابطه‌ تقلید و تصویر، رابطه‌ تقلید و زبان، زمینه‌های تقلید، تقلیدسرایی به شیوه‌ نظامی، شیوه‌‌ کار نظامی و مقلدان او و سیر تحول آثار تقلیدی از قرن هفتم تا قرن چهاردهم پرداخته می‌شود

دانشگاه کاشان

قربان‌پور در ادامه سخنانش گفت: بخش بزرگی از آثار ادبی هر ملتی را آثار تقلیدی تشکیل می‌دهد. «کروچه» در کتاب «کلیات زیبایی‌شناسی» می‌گوید: «هر اثر ادبی، یک سلسله مقلد برانگیخته است که کار آنها تقلید اغراق‌آمیز و بی روح آثار ادبی است». از سویی دیگر، آنجایی که تقلید از حد طبیعی فراتر رفته، نشانه‌ای از انحطاط فکری جامعه بوده است

وی افزود: این که از قرن هشتم به بعد، اوج تقلیدها و نظیره‌سازی‌ها از آثار نظامی صورت می‌گیرد، دلیل روشنی بر رکود عقلانیت و فلسفه در ایران است. به همین دلیل است که ماندگاری آثار تقلیدی، کمتر از آثار هنری است. در متون بلاغی ما نیز آثار تقلیدی زیر مجموعه سرقت‌های ادبی دانسته شده‌اند

این نکته را باید در نظر داشت که مضامین مشترک ادبی، به معنای تقلید نیست. چون ادبیات ملت‌ها، حاصل تجربیات مشترک انسان‌هاست. اگر تقلید به مساله نفوذ و تاثیر محدود بشود و اثر پدید آمده، پیرنگ و سبک شخصی داشته باشد، جزء آثار تقلیدی به‌حساب نمی‌آید

برای مثال «اسکندرنامه» نظامی که مضمون آن برگرفته از شاهنامه است، چون دارای توازن و تناسب است، کاری تقلیدی دانسته نمی‌شود. ارسطو نیز معتقد بود که هر چند کار شاعر تقلید است، اما او دست به تقلید صرف نمی‌زند و از ذهن خود برای بازسازی طبیعت کمک می‌گیرد. در نقد مدرن نیز آنچه اهمیت دارد، تقلید نیست، شیوه بیان هنری است

این را نیز باید توجه کرد که رابطه تقلید و زبان، ارتباطی متقابل است. به همین دلیل شاعر و نویسنده‌ای که تجربه اصیل دارد، زبان او پویا خواهد بود. اما شاعر مقلد، دارای زبانی ایستا و مُرده است. آفرینش و خلاقیت هنری، باعث پویایی زبان می‌شود و آثار تقلیدی به ایستایی زبان می‌انجامد

این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: بین انحطاط زبانی و انحطاط فکری هم رابطه‌ای برقرار است. هرگاه جامعه از جهت فکری سالم باشد، زبان او هم از سلامت برخوردار است. نظامی در دوره‌ای می‌زیست که هنوز در ایران انحطاط فکری و شکست فلسفه آغاز نشده بود و یا اگر هم چنین چیزی وجود داشت، به کمال نرسیده بود. از این رو، زبان نظامی باشکوه و زیباست

زمینه‌های تقلید در ادبیات فارسی

 وی افزود: زمینه‌ها و پیدایش آثار تقلیدی را از دو وجه می‌توان بررسی کرد، زمینه‌های فردی و زمینه‌های اجتماعی. در زمینه تقلیدسرایی از آثار نظامی، این موارد در خور یادآوری است، میل به آسانی در بسیاری از مقلدان، ارزنده بودن آثار هنری، گسترش نفوذ و مقام برخی از شاعران، مفاخره و عجز در آفرینش ادبی، ضعف نقد و نقادی در گذشته ادبی ایران و نیز لزوم برانگیختن جامعه با تقلید از آثاری که چنین کارکردی داشته‌اند
قربان‌پور یادآور شد: یکی از زمینه‌های فردی تقلید، به کشش آدمی به تقلید و دوری از ابداع بازمی‌گردد. به همین دلیل تعداد آثار تقلیدی بیشتر از آثار ابداعی است. هر چند تقلید برای انسان امری فطری و طبیعی است اما تقلید صرف، شیوه ناتوانان و روش کسانی است که از ابداع و ابتکار عاجزند

از سویی دیگر، آنچه زمینه تقلید از آثار نظامی را گسترش داده است، ارزنده بودن و جاذبه آثار اوست. نظامی چنان کاخ بلند و استواری را پایه گذاشته است که باعث تقلید دیگران شده است. چون شاهکارهای ادبی، انگیزه‌های متفاوتی به افراد می‌دهند تا دست به کار تقلید بزنند. بگذریم از این که تقلید از نظامی مُد زمانه هم بوده است

وی افزود: شهرت و قبول عام و عظمت جایگاه نظامی هم در تقلید از آثار او مؤثر بوده است. مفاخره و معارضه جویی نیز یک دلیل دیگر آن است. بسیاری از شاعران در کار تقلید با هم مسابقه و رقابت داشته‌اند. در دوره تیموری، صفوی و قاجار این نوع رقابت، رو به گسترش بوده است. دوره بازگشت ادبی نیز موجی از تقلید پدید آورده است

استاد دانشگاه کاشان یادآور شد: در شعر سبک هندی هم با آن که تازگی‌هایی دیده می‌شود، ولی باز در منظومه‌سرایی تقلید ادامه می‌یابد. اما اوج تقلید از نظامی، متعلق به دوره صفویه است. این را نیز باید در نظر گرفت که رویدادهای سیاسی، اجتماعی و فرهنگی از دیگر زمینه‌های پدید آمدن آثار تقلیدی بوده‌اند

وی افزود: با آن که تمام آنهایی که پس از نظامی دست به داستان‌سرایی زده‌اند، از شیوه او تقلید کرده‌اند اما کسانی هم بوده‌اند که کوشیدهظ اند تا تغییراتی در داستان‌های او بدهند؛ مثل منظومه «گل و نوروز» خواجوی کرمانی یا «مهر و وفا»ها و «یوسف و زلیخا»هایی که سروده شده و کوششی برای یافتن راهی تازه در منظومه‌سرایی بوده است. فیضی دکنی هم طرحی تازه برای سرودن خمسه داشت و ترجمه منظومی از «مهابهارات» و «رامایانا» عرضه کرد. حکیم رکنای مسیح نیز منظومه «رام و سینا» را سرود. اینها نمونه‌هایی از تغییرات در داستان‌سرایی فارسی، پس از نظامی، است.


نظر شما :