پژوهشگران شیمی دانشگاه کاشان روشی جدید برای اندازه‌گیری ترکیب‌های مؤثر داروهای گیاهی یافتند
پژوهشگران شیمی تجزیه دانشگاه کاشان، با معرفی یک روش ترکیبی آماری موفق به اندازه‌گیری گونه‌های مؤثر داروهای گیاهی با حد تشخیص بهتر نسبت به روش‌های معمول شدند. با استفاده از این روش سرعت اندازه‌گیری افزایش یافته و در عین حال به علت عدم کاربرد حلال‌های آلی، هزینه و آلودگی زیست‌محیطی کاهش می‌یابد.
روش پیشنهاد شده، ترکیبی از روش‌های شیمی‌سنجی (Chemometrics) و الکتروشیمی است. با توجه به ارزیابی‌های صورت گرفته، نتایج حاصل از اندازه‌گیری گونه‌های کاتچین و گالیک اسید در چای سبز، رضایت بخش است. این روش پیشنهادی ترکیبی می‌تواند راهکاری مفید و تکمیل‌کننده برای مطالعه‌ی ولتامتری ترکیبات فنولی باشد. این موضوع مخصوصاً زمانی اهمیت پیدا می‌کند که استفاده از روش‌های کلاسیک الکتروشیمیایی به دلیل برخی مشکلات آزمایشگاهی امکان‌پذیر نباشد.
دکتر سعید معصوم، استادیار شیمی تجزیه دانشگاه کاشان، در این باره توضیح داد: در مطالعه‌ی حاضر، ترکیب روش‌های الکتروشیمی و شیمی‌سنجی برای اندازه‌گیری دو گونه‌ی دارویی گیاهی کاتچین و گالیک اسید با خاصیت ضداکسیدانی مد نظر بوده است.
شایان ذکر است که این مواد از نظر آشکارساز الکتروشیمیایی، پاسخ‌های یکسان با همپوشانی پیک بالای 90 درصد دارند. تعیین مقدار این دو گونه از طریق سیستم الکتروشیمیایی مقدور نیست، بنابراین تلاش شد با تلفیق کردن این روش با روش شیمی‌سنجی، جایگزین مناسبی برای روش‌های جداسازی پیدا کنیم. به‌علاوه، برای اصلاح سطح و افزایش حساسیت الکترود مورد استفاده، از خمیر کربن اصلاح شده با نانولولههای کربنی چند‌دیواره استفاده شد.
استفاده از نانولولههای کربنی چند‌جداره در سطح الکترود حسگر، موجب افزایش سطح مؤثر الکترود شده و روند اکسایش و کاهش گونه‌ها را تسهیل می‌کند. در نتیجه، قدرت جریان دهی گونه‌ها (پاسخ‌ها) افزایش می‌یابد و در نهایت بهبود حد تشخیص الکترود را در پی خواهد داشت.
معصوم معتقد است در صورت رواج دادن روش آماری شیمی‌سنجی، به‌صورت روش مکمل در کنار سایر روش‌های طیف‌سنجی و الکتروشیمی، می‌توان از هزینه‌های بالای ناشی از آزمون‌های پیوسته، استخراج و... جهت شناسایی و سنجش گونه‌ها جلوگیری کرده و در این امر تسهیل ایجاد کرد.
وی برای ادامه یافتن این کار تحقیقاتی در جهت رسیدن به مقیاس‌های بزرگ‌تر و صنعتی نیز ابراز امیدواری کرده و افزود: «اجرایی کردن این روش محاسباتی در مقیاس بزرگ‌تر از آزمایشگاه و کاربرد آن در سنجش گونه‌های دارویی هم‌خانواده و همتا با پاسخ آزمون مشابه از جمله برنامه‌هایی هستند که در آینده به آن‌ها خواهیم پرداخت. همچنین سنجش ایزومرها و داروهای دارای چرخش نوری که جداسازی و شناسایی آن‌ها مستلزم به‌کارگیری تجهیزات بیش‌تر و پیشرفته‌تر و صرف هزینه و زمان بالاتر است، در برنامه‌های تحقیقاتی این گروه قرار گرفته است».
نتایج این تحقیقات که با تلاش دکتر سعید معصوم و همکاران وی در دانشگاه کاشان صورت گرفته است، در مجله‌ی Sensors and Actuators B: Chemical (جلد 193، شماره 1، ماه مارس، سال 2014، صفحات 582 الی 591) منتشر شده است.
نظر شما :