عضو هیات علمی دانشگاه کاشان دستگاه سه‌گانی در شعر معاصر پارسی ابداع کرد
عضو هیأت علمی گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه کاشان، موفق به ابداع دستگاهی با عنوان «سه‌گانی» در شعر معاصر فارسی شد که هم‌اکنون حدود 200 شاعر باتجربه و جوان را به خود جذب کرده است.
دکتر علیرضا فولادی، با ذکر این نکته که در ایران باستان نیز، یک قالب شعری سه‌مصراعی با عنوان «خسروانی» وجود داشته است، در این باره گفت: بعدها شاعر معاصر، «مهدی اخوان ثالث»، شش شعر از روی خسروانیها با عنوان «نوخسروانی» سرود که یک فرم اصلی بیشتر نداشت و چندان پخته و سخته هم نبود و البته دو شاعر با نامهای علی عباس‌نژاد و علیرضا قاضی‌مقدم در این فرم، آثار موفق‌تری ارائه دادند، اما ما توانستیم از خردادماه سال 1389، طی یک بازه‌ی زمانی دوسال‌ونیمه و بر اساس این اصالتها، دستگاه سه‌گانی را در دو شاخه‌ی موزون (کلاسیک و نیمایی) و سپید همراه با نمونه‌های فراوان، به شعر معاصر فارسی عرضه نماییم که شاخه‌ی موزون آن خود، 10 فرم بیرونی اصلی و فرعی دارد.
به گفته‌ی دکتر فولادی، در ادبیات ژاپن نیز، شعری به نام «هایکو» وجود دارد که شکل اصیل ژاپنی آن دارای سه مصراع پنج هجایی، هفت هجایی و پنج هجایی است و این نوع شعر از راه ترجمه و تقلید به شعر فارسی راه یافته است، ولی سه‌گانی به لحاظ شاخه‌ها و فرمهای بیرونی و درونی، ضمن اتکا بر اصالتهای ادبی خودمان، بسیار متنوع‌تر از هایکو می‌باشد و به همین دلیل، تا کنون حدود 200 شاعر باتجربه و جوان بدان گرایش یافته‌اند.
او با اشاره به این که هم‌اکنون سه‌گانی‌پردازی به یک جریان پرقدرت ادبی در ایران و حتی افغانستان تبدیل شده است، گفت: هر سه‌گانی موزون، سه مصراع دارد که قافیه‌ی فرمهای اصلی آن در مصراعهای اول و سوم یا دوم و سوم می‌آید و بدین گونه، این شاخه از سه‌گانی، چهار فرم اصلی زیر را داراست:
1. کلاسیک با کاربرد قافیه در مصراعهای اول و سوم:
بعد از این «جور دیگر...»؛
ای کلاغان! بیایید!
بعد از این آدمک پر!
2. کلاسیک با کاربرد قافیه در مصراعهای دوم و سوم:
تلخ یا شیرین،
هرچه هست این است؛
زندگی لیموی شیرین است.
3. نیمایی با کاربرد قافیه در مصراعهای اول و سوم:
حرفهایت قشنگ است؛
آری، اما تو رنگین‌کمانی،
حرف رنگین‌کمان، هفت رنگ است.
4. نیمایی با کاربرد قافیه در مصراعهای دوم و سوم:
از خدایان پر
وز خدا خالی‌ست؛
قلب ما سرزمین اشغالی‌ست.
دکتر فولادی در ادامه افزود: تاکنون تئوریهای بسیاری برای پیشبرد کار سه‌گانی عرضه کرده‌ایم و مجموعه‌های سه‌گانی پنج شاعر سه‌گانی‌پرداز (اینجانب، محمدشریف‌سعیدی، محمدکامرانی اقدم، زهرا حیدری و رضا محبی راد) نیز همراه با یک مجموعه از سه‌گانیهای برگزیده‌ی تمام سه‌گانی‌پردازان، آماده‌ی انتشار است و در راه پیشرفت سه‌گانی تنی چند از شعرای معاصر، مانند محمدشریف سعیدی (شاعر معاصر افغانستان)، پاییز رحیمی، حجت‌الله کرمی، دکترمحمدرضا راثی‌پور، دکتر بهادر باقری، دکتر عبدالرضا مدرس‌زاده و ... با جان و دل به ما یاری رسانده‌اند.
وی خاطر نشان کرد: در کنار سه‌گانی، قالبی به نام سه‌پاره را هم پیشنهاد داده‌ایم که از چند سه‌گانی پیوسته ایجاد می‌شود و مخصوص کسانی است که علاقه دارند ضمن کار در سه‌گانی، شعر بلند بگویند.
دکتر فولادی همچنین یادآور شد: قرار است دستگاه دیگری با عنوان «سه‌هایی» در دو شاخه‌ی موزون و سپید، به دستگاه سه‌گانی پیوند بخورد که ترکیبی از فرمهای بیرونی سه‌گانی و فرم درونی هایکو خواهد بود و البته هم‌اکنون نمونه‌های شاخه‌ی سپید آن، در میان هایکواره‌گویان انگشت‌شمار کشور رواج دارد.
نظر شما :