بیانیه حقوقی استادان دانشگاه کاشان خطاب به مجامع بین المللی در محکومیت جنایات رژیم صهیونیستی به سه زبان
ما اساتید دانشگاه کاشان بنا به دلایل حقوقی ذیل حمله رژیم غاصب صهیونیستی به جمهوری اسلامی ایران را محکوم می نماییم:
۱.نقض اصل منع توسل به زور و ماده ۲(۴) منشور ملل متحد:
مطابق ماده ۲ بند ۴ منشور ملل متحد مقرر می‌دارد:«کلیه اعضا در روابط بین‌المللی خود از تهدید به زور یا استفاده از زور علیه تمامیت ارضی یا استقلال سیاسی هر کشور خودداری خواهند کرد.»
این اصل، ستون فقرات نظم حقوقی بین‌المللی پس از سال ۱۹۴۵ است و هرگونه انحراف از آن تنها در چارچوب دفاع مشروع (ماده ۵۱) یا مجوز شورای امنیت پذیرفته می‌شود. حمله اسرائیل به ایران فاقد هرگونه مصوبه یا مجوز از سوی شورای امنیت بوده و از این رو، ناقض این اصل بنیادین محسوب می‌شود.
در خصوص دفاع مشروع در حقوق بین‌الملل ماده ۵۱ منشور ملل متحد مقرر می دارد: «در صورت وقوع حمله مسلحانه علیه یکی از اعضای ملل متحد، تا زمانی که شورای امنیت اقدام لازم برای حفظ صلح و امنیت بین‌المللی را اتخاذ کند، هیچ‌چیز در این منشور مانع از حق ذاتی دفاع فردی یا جمعی نمی‌شود.»
دو شرط اساسی در این ماده ذکر شده است:
1. وقوع حمله مسلحانه واقعی (Armed Attack)
2. اطلاع‌رسانی فوری به شورای امنیت
در پرونده معروف Nicaragua v. United States (ICJ, 1986)، دیوان بین‌المللی دادگستری تأکید کرد که دفاع مشروع تنها در برابر حمله‌ای واقعی و نه احتمالی یا پیش‌فرضی قابل پذیرش است. اسرائیل تاکنون هیچ مدرک مستندی مبنی بر وقوع یا قریب‌الوقوع بودن حمله‌ای از سوی ایران ارائه نکرده است. همچنین در خصوص دفاع پیشگیرانه(Preemptive Defence) به معنای حمله به دشمن پیش از آنکه حمله‌ای واقعی صورت گرفته باشد، تنها در دکترین‌های سیاسی و نه در رویه قضایی بین‌المللی پذیرفته شده است. معیار معروف «Caroline Test» از قرن نوزدهم تنها در صورتی مشروعیت این نوع دفاع را می‌پذیرد که:
• تهدید فوری، اجتناب‌ناپذیر و قاطعانه باشد؛
• هیچ گزینه مسالمت‌آمیزی باقی نمانده باشد؛
• پاسخ، ضروری، فوری و متناسب باشد.
در حمله اخیر اسرائیل، هیچ‌یک از این شرایط رعایت نشده است. نه تنها تهدیدی فوری وجود نداشته، بلکه اساساً اقدامی مبتنی بر حدس و گمان نسبت به آینده‌ای نامعلوم صورت گرفته است. از این رو، این حمله در زمره «preemptive» و نه «anticipatory» قرار می‌گیرد و در نظام حقوق بین‌الملل نامشروع است.
۲. نقض حقوق بین‌الملل بشردوستانه (IHL):
بر اساس اصول بنیادین IHL (کنوانسیون‌های ژنو ۱۹۴۹ و پروتکل‌های الحاقی)، هرگونه عملیات نظامی باید:
• میان اهداف نظامی و غیرنظامی تمایز قائل شود؛
• متناسب با تهدید باشد؛
• با احتیاط و با کمترین آسیب ممکن انجام گیرد.
در حمله اسرائیل،غیر نظامیان بسیاری جان باخته‌اند. حمله به تأسیسات صلح‌آمیز هسته‌ای یک دولت، حتی در فرض خروج از NPT، مصداق بارز نقض منشور است.
مطابق ماده ۵۶ پروتکل الحاقی اول ۱۹۷۷ به کنوانسیون‌های ژنو ۱۹۴۹، «تأسیسات حاوی نیروهای خطرناک»، از جمله نیروگاه‌های هسته‌ای ، حتی اگر اهداف نظامی باشند، نباید هدف حمله قرار گیرند. دلیل این ممنوعیت، شدت خطراتی است که حمله به این تأسیسات می‌تواند برای جمعیت غیرنظامی در پی داشته باشد. این ماده تنها در صورت استفاده مستقیم این تأسیسات در عملیات جنگی، به‌صورت استثنایی اجازه حمله را مطرح می‌کند، آن هم با رعایت اصل تناسب و پیش‌بینی دقیق پیامدها. بر اساس مطالعات کمیته بین‌المللی صلیب سرخ (ICRC) در سال ۲۰۰۵، ممنوعیت حمله به اشیای حاوی نیروهای خطرناک به‌مثابه قاعده‌ای عرفی و جهان‌شمول شناخته شده است. همچنین در حقوق بین الملل، همه افراد حتی فرماندهان نظامی تنها زمانی هدف مشروع هستند که در یک درگیری مسلحانه مشارکت فعال داشته باشند. نظامیان در خارج از جبهه نبرد غیرنظامی بشمار آمده و هدف قراردادن آنها جنایت جنگی بشمار می آید.در نتیجه، حمله مورد نظر، علاوه بر نقض منشور ملل متحد، مصداق جنایت جنگی تحت اساسنامه رم دیوان کیفری بین‌المللی نیز محسوب می‌شود.
۳. نقض حقوق بشر بین‌المللی:
بر اساس میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی (ICCPR)، حق بر حیات (ماده ۶) حقی غیرقابل تعلیق است. حتی در شرایط مخاصمه مسلحانه، دولت‌ها موظف به رعایت این حق هستند. حمله‌ای که بدون حمله‌ی قبلی، بدون مجوز شورای امنیت و بدون رعایت اصل تناسب انجام شود و منجر به قتل غیرنظامیان شود، صراحتاً ناقض ماده ۶ محسوب می‌شود.
۴. پیامدهای حقوقی و سیاسی برای نظام بین‌المللی:
اگر اقدامات متجاوزانه آمریکا و رژیم صهیونیستی بدون واکنش قاطع جامعه جهانی باقی بمانند، نظم حقوقی بین‌المللی دچار تزلزل می‌شود. به رسمیت شناختن دفاع پیشگیرانه، به منزله مشروع‌سازی استفاده پیش‌دستانه از زور است که عملاً به سقوط نظام مبتنی بر منشور ملل متحد خواهد انجامید.
بیان أساتذة جامعة کاشان فی إدانة هجوم الکیان الصهیونی الغاصب على جمهوریة إیران الإسلامیة
نظر شما :